بیماری لکه غربالی بادام را بهتر بشناسیم
بیماری لکه غربالی بادام یکی از بیماری‌های شایع برگی در میان درختان بادام محسوب میشود. این بیماری در دسته بیماری‌های قارچی قرار دارد و به نام لکه غربالی درختان میوه هسته‌دار نیز معروف است. این بیماری می‌تواند تمام درختان میوه هسته‌دار مانند آلو، زردآلو، گیلاس، شلیل و موارد مشابه را تحت تأثیر قرار دهد و ایجاد مشکل کند.
عامل بیماری لکه غربالی
عامل ایجاد بیماری لکه غربالی در درختان بادام، قارچی به نام Wilsonomyces carpophilus است. این قارچ به سلول‌های برگ درختان حمله کرده و پس از نفوذ به فضای بین‌سلولی، در آنجا تکثیر می‌یابد. بافت برگ با واکنش دفاعی سعی می‌کند مناطق آلوده را جدا کند تا از گسترش بیماری به بخش‌های دیگر گیاه جلوگیری نماید. نتیجه این انسداد، ایجاد نکروز دایره‌ای شکل است که در نهایت بافت آسیب‌دیده از برگ جدا می شود و می‌افتد.
با این حال، این بدان معنا نیست که بیماری به کلی از بین می‌رود؛ زیرا قارچ می‌تواند روی زمین و برگ‌های افتاده باقی بماند و در صورت فراهم شدن شرایط مناسب و با کمک ناقلین، به برگ‌های حساس دیگر منتقل شود
علائم لکه غربالی بادام
علائم اولیه بیماری، روی برگ های کوچک، شامل لکه های ریز، ارغوانی رنگ همراه با حاشیه رنگ پریده می باشد. با گسترش بیماری روی برگ ها، رنگ لکه ها برنزی میشود. در بعضی مواقع می توان نقاط ریز سیاه رنگ را در داخل لکه برگی ها مشاهده نمود. با جدا شدن قسمت های خشکیده از برگ، درخت ظاهری غربالی و مشبک به خود می گیرد.
نشانه های بیماری روی میوه به شکل لکه های کوچک، برآمده، زبر و همراه با حاشیه ارغوانی می باشد. در مواقعی که شدت آلودگی بالا باشد، میوه ها از حالت طبیعی خارج شده و از آن ها شیره شفافی خارج می شود.
نشانه های بیماری روی سرشاخه شامل لکه های مدور، قهوه ای و دارای مرکزی روشن است.
این بیماری با کاهش سطح کلروفیل در برگ‌ها، سبب کاهش فتوسنتز و ذخیره مواد غذایی شده و به دنبال این اتفاق، درختان بیمار دچار ریزش برگ، میوه‌های کوچک و ریزش میوه‌ها می‌شوند. در نهایت، باغداران شاهد کاهش قابل توجه عملکرد باغ بادام خواهند بود. همچنین، کاهش سطح کلروفیل و ذخیره مواد غذایی باعث ضعیف شدن درختان میشود و آنها را نسبت به ابتلا به سایر آفات و بیماری‌ها حساس‌تر می‌کند.
چرخه زندگی لکه غربالی بادام
چرخه زندگی بیماری لکه غربالی بادام به شرایط جوی بستگی دارد. قارچ عامل بیماری بسته به شرایط آب و هوایی محل کاشت نهال بادام به صورتهای ریسه و یا آسکوکارپ زمستان گذرانی می کند، در مناطق گرمسیری که زمستان‌های خیلی سرد ندارند، قارچ به شکل ریسه بر روی برگ‌های آلوده‌ای که کف باغ، باقی می‌ماند. اما در مناطق سرد، به صورت آسکوکارپ روی همین برگ‌ها زمستان‌گذرانی می‌کند.
در بهار، با بهتر شدن شرایط جوی و گرم شدن هوا و قبل از رشد جوانه‌ها، ریسه‌ها تولید کنیدی و کنیدیفور کرده و کنیدی‌ها به وسیله‌ی ناقلین به شاخه‌های درختان منتقل می‌شوند. اگر قارچ به صورت آسکوکارپ زمستان‌گذار باشد، پس از گرم شدن هوا آسکوکارپ‌ها تولید آسکوسپور کرده و اسپورها نیز توسط ناقلین به شاخه‌های جوان منتقل می‌شوند.
این قارچ از طریق بافت‌های حساس درخت در مراحل تورم جوانه‌ها وارد میشود و وقتی برگ باز میشود، قارچ از قبل در آن وجود دارد. در طول فصل رویش، قارچ‌ها تکثیر شده و به برگ‌های سالم منتقل می‌شوند که می‌تواند کل باغ را آلوده کند. در پاییز با افتادن برگ‌ها به کف باغ، قارچ‌ها وارد فاز زمستان‌گذرانی شده و در بهار دوباره به درختان بیشتری حمله‌ور میشود
روش‌های انتقال قارچ به درختان سالم :
- خرید نهال بادام آلوده: از آنجا که فرآیند کاشت نهال معمولاً پیش از جوانه‌زدن صورت می‌گیرد، ممکن است نهالی که تهیه میشود آلودگی را از نهالستان به مکان جدید منتقل کند. در نتیجه، این نهال‌ها می‌توانند سایر درختان سالم در باغ یا حتی در باغ‌های مجاور را با استفاده از روش‌های انتقال معمول آلوده سازند. به همین دلیل، فروش نهال‌های بادام آلوده در مراکز غیر معتبر و بدون مجوز می‌تواند منبعی برای انتشار آلودگی در باغ‌های نوپا باشد.
- بارندگی: پدیده‌ی پرتاب قطرات باران از سطح زمین به روی درختان، که به آن “پاشش آب” گفته میشود، نه تنها از طریق بارندگی بلکه از طریق روش‌های آبیاری بارانی و غرقابی نیز امکان‌پذیر است. قارچ‌هایی که زمستان را بر روی زمین گذرانده‌اند، می‌توانند کنیدی‌ها و اسپورهای تولیدی خود را از سطح باغ به شاخه‌های جوان انتقال دهند.
- پرندگان و زنبورها: پاها و پرهای پرندگان و همچنین پاهای زنبورها می‌توانند هنگامی که بر روی برگ‌ها مینشیند، قارچ را جذب کرده و به شاخه‌های جوان منتقل کنند.
- لباس، دست و تجهیزات کشاورزی: لباس‌ها، دستان و ابزارهای کشاورزی کارگران و کشاورزان نیز می‌توانند وسیله‌ای برای انتقال آلودگی از سطح زمین به شاخه‌ها یا بین باغ‌های آلوده و سالم
روش های کنترل بیماری لکه غربالی
مدیریت زراعی:
- جهت مقابله با بیماری‌های گیاهی، توصیه میشود سرشاخه‌های آلوده هرس و سوزانده شوند. همچنین، برگ‌های آلوده‌ی افتاده در کف باغ در فصل پاییز جمع‌آوری و سوزانده شوند. انجام صحیح هرس درختان و تمرکز بر هرس فرم موجب افزایش تابش خورشید به باغ و تبخیر رطوبت اضافی میشود که از گسترش عامل بیماری در باغ جلوگیری می‌نماید
- تقویت درختان با کودهای مورد نیاز آنها و رعایت تعادل در استفاده از کودهای ازته، که ممکن است حساسیت درختان به بیماری‌ها را افزایش دهند، ضروری است. جایگزینی این کودها با کودهای حاوی سیلیس و پتاس می‌تواند مقاومت در برابر بیماری‌ها را افزایش دهد.
- مدیریت دقیق آبیاری و استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای، به کنترل رطوبت باغ کمک کرده و از انتقال عامل بیماری جلوگیری می‌کند.
- پرهیز از استفاده ابزارآلات آلوده نیز به عنوان یک روش بهداشت زراعی توصیه میشود. به دلیل احتمال انتقال بیماری از طریق تجهیزات، ضروری است که ابزارآلات قبل از استفاده با بردوفیکس یا محلول آب وایتکس ۱۰ درصد ضدعفونی شوند تا خطر انتشار بیماری کاهش یابد.
کنترل شیمیایی
برای سمپاشی درختان می‌توانید پس از مشخص شدن زمان مناسب، از سموم مسی مانند مخلوط بردوفیکس یا اکسی کلرور مس استفاده کنید. مرحله دوم سمپاشی زمانی انجام میشود که جوانه‌ها در حال تورم هستند. مرحله سوم در راستای جلوگیری از آلودگی میوه‌ها پس از ریزش گلبرگ‌هاست و نهایتاً آخرین مرحله پس از تشکیل میوه انجام می‌گیرد.
یکی از موثرترین روش‌های کنترل این نوع بیماری‌ها در درختان بادام، انجام سمپاشی زمستانه با استفاده از مخلوط روغن زمستانه و سم بردوفیکس است.
